บทความ

            คุณยายเป็นผู้ที่มีค วามเชี่ย วชาญด้านธรรมปฏิบัติมาก แต่ท่านก็ชอบสร้างมหาทานบารมีด้วยการเลี้ยงพระและญาติโยมที่มาวัดด้วย นับตั้งแต่เริ่มสร้างวัด ท่านได้กําหนดให้สร้างโรงครัวขึ้น เพื่อปรุงอาหารเลี้ยงทุกคน ในเวลาเดียวกันท่านได้ปลูกต้นมะละกอ และกล้วยไว้สําหรับรับประทานด้วยถือเป็นการออกกําลังกายไปในตัว ทําให้ท่านเป็นคนกระฉับกระเฉง เดินเหินคล่องแคล่ว และอายุยืนท่านจะออกไปต้อนรับแขกที่มาพบเพื่อสอนธรรมะบ้าง คุมบุญให้บ้าง พร้อมทั้งแก้ไขทุกข์โศกโรคภัยให้กับผู้ที่มาขอบารมีเหล่านั้น คุณยายจึงเป็นประดุจแก้วสารพัดนึกหรือบุคคลอเนกประสงค์        ...

            บ้านกัลยาณมิตรหมายเลข 1 ของคุณยายนั้นเป็นบ้านไม้หลังเล็กๆ แต่ก็ไม่มีใครสามารถใช้คําว่าซอมซ่อกับบ้านหลังนี้ได้เนื่องจากบ้านหลังนี้เป็นบ้านที่สะอาดมาก สะอาดทั้งข้างนอก และข้างในบ้านส่วนฝาไม้กระดานก็สะอาดจนขึ้นเงาราวกับขัดมันทั้งนี้ เพราะคุณยายทําความสะอาดบ้านของท่านเป็นอย่างดี            คุณยายมักจะสอนเสมอว่า “ถ้าหยาบไม่ละเอียด แล้วละเอียดจะไปละเอียดได้อย่างไร” ซึ่งหมายความว่า ท่านเป็นผู้ที่ทํากิจต่างๆ ด้วยความประณีต ไม่ว่าจะเป็นงานภายนอกคืองานหยาบ...

               คุณยายให้ความสําคัญกับความสะอาดของสถานที่และสิ่งต่างๆ ภายในวัดเป็นอย่างมากโดยเฉพาะ “ห้องน้ํา” ท่านอธิบายว่าห้องน้ําคือห้องรับแขก วัดจําเป็นต้องดูแลรักษาห้องน้ําให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อเป็นการต้อนรับและให้เกียรติแขกผู้มาเยือน คุณยายทําความสะอาดห้องน้ําโดยล้วงคอห่านและขัดถูทุกซอกทุกมุมจนสะอาดเกลี้ยงเกลา นอกจากนี้ท่านยังแยกประเภทผ้าขี้ริ้วที่นํามาใช้งานอีกด้วย เช่น ผ้าผืนนี้สําหรับเช็ดเท้าผืนนี้สําหรับล้วงคอห่าน ผ้าผืนนี้ถ้าเปียกจะต้องเช็ดอย่างนี้ถ้าแห้งต้องเช็ดอีกแบบ ส่วนรองเท้าที่ถอดไว้ต้องจัดวางให้เป็นระเบียบ คุณยายสอนทุกคนไปเรื่อยๆ พร้อมกับทําให้ดูเป็นตัวอย่าง        ...

            แม้ว่าคุณยายเป็นครูบาอาจารย์ของหลวงพ่ออีกทั้งเป็นผู้ก่อตั้งและวางรากฐานทุกสิ่งทุกอย่างให้กับวัดพระธรรมกาย ทําให้พระภิกษุและสามเณรรุ่นลูกรุ่นหลานได้มาอาศัยสร้างบุญบารมีโดยสะดวกแต่เวลาที่ท่านสนทนากับพระภิกษุหรือสามเณรนั้นท่านต้องพนมมือก่อนเสมอ แล้วพูดว่า “ท่าน...อย่าให้ยายบาปนะ” คือท่านบอกอย่างนี้ทุกครั้งไปก่อนที่จะถวายความรู้ หรือแนะนําพระภิกษุสามเณร ด้วยความปรารถนาดีว่าสิ่งใดควรทํา หรือไม่ควรทําท่านเกรง ว่าการสอนพระนั้นจะเป็นบาปจึงต้องพูดเช่นนี้ก่อน แม้จะพูดกับสามเณรตัวเล็ก ๆ ท่านก็พนมมือก่อนแล้วพูดว่า “อย่าให้ยายบาปนะ เณร” คุณยายตระหนักดีว่า แม้สามเณรเป็นเด็ก แต่ในเมื่อท่านกําลังพูดกับเด็กมหัศจรรย์ที่สละตนเข้ามาสร้างบุญบารมี ท่านก็ต้องพนมมือขึ้นเพื่อแสดงความเคารพ...

           สมัยก่อนหลวงพ่อมักบอกกับคุณยายว่า “ยาย... ตามคนมีบุญมาเยอะๆ เอาทุกอย่างนะเพราะเราไม่มีปัจจัย เอาคน เอางาน เอาปัจจัยนะยาย”  คุณยายก็รับว่า  “ค่ะ” แล้วก็นั่งหลับตาทําสมาธิไม่เห็นท่านออกจากบ้านไปหาเงินหรือชวนคนที่ไหนท่านนั่งนิ่งๆ เฉยๆ อยู่ในบ้าน แล้วคนก็มากันมากมาย  วันหนึ่งหลวงพ่อหาเรื่องชวนคุณยายคุยว่า “ยาย... ตอนสร้างวัดเนี่ย กลางคืนยายทําอะไรบ้าง” ท่านตอบว่า “ยายก็ทําวิชชาไปเหมือนสมัยที่ยายอยู่กับหลวงพ่อวัดปากน้ํา แล้วยายก็เข้าที่ (ท่านชอบใช้คําว่าเข้าที่ ซึ่งหมายถึงการเจริญสมาธิภาวนา)  ไปตามผู้มีบุญมาสร้างวัดกัน...

          แต่เดิมตอนที่เริ่มสร้างวัดนั้น หลวงพ่อ และหมู่คณะวางแผนกันว่า วัดของเราจะมีพระภิกษุประจําอยู่เพียงแค่ 21 รูป เท่านั้น เราจึงออกแบบให้พื้นที่ภายในวัดส่วนใหญ่เป็นสระน้ํา สาเหตุประการแรกคือเพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายในการซื้อดินมาถมที่ ประการที่สองซึ่งสําคัญกว่าคือ เพื่อสร้างความสงบวิเวกให้กับพระภิกษุซึ่งมีจํานวนไม่มากนัก คิดดังนี้แล้วจึงสร้างกุฏิให้กระจัดกระจายอยู่ในพื้นที่อันร่มรื่น เพื่อประโยชน์ในการหลับตาทําสมาธิเป็นหลัก ในตอนนั้นเราคิดกันเพียงเท่านี้ไม่ได้คิดว่าจะรองรับพระภิกษุจํานวนมากเลย          เมื่อเราได้รับถวายที่ดินมาแล้วก็เดินหน้าสร้างวัดทันทีโดยอาศัยเงินจากญาติโยมที่มาร่วมบุญกับคุณยายมาเป็นค่าใช้จ่ายในการก่อสร้างต่างๆเป็นหลัก คุณยายได้เมตตาตามผู้เป็นเจ้าของบุญให้เสมอมา...